Aerozoloterapia

Aerozoloterapia

Aerozoloterapia, czyli leczenie przy pomocy aerozolu leku podawanego wziewnie, jest podstawową metodą leczenia astmy oskrzelowej. Niewątpliwą zaletą tej metody leczenia jest fakt, że lek jest podawany bezpośrednio do miejsca gdzie toczy się proces chorobowy, a więc od oskrzeli. Dawka leku jest też znacznie mniejsza od podawanej inną drogą, co ma wpływ na bardzo mocne zredukowanie objawów ogólnoustrojowych takiego leczenia. Pewnym problemem w tej metodzie jest konieczność odpowiedniego zgrania wdechu z wyzwoleniem dawki z inhalatora ciśnieniowego, oraz wytworzenie odpowiednio dużego szczytowego przepływu wdechowego (PIF) w przypadkach stosowania inhalatorów proszkowych.

W przypadku inhalatorów ciśnieniowych zgranie wdechu można osiągnąć przez trening i szkolenie, a w przypadku gdy jest to nieskuteczne – zastosowanie przystawek objętościowych umieszczonych pomiędzy inhalatorem, a ustami pacjenta. Przystawka taka może być zakończona maską twarzową, co umożliwia zastosowanie tej metody leczenia nawet u małych dzieci. Przystawki te mają różny kształt i objętość, i dzielimy je na rezerwuarowe i przedłużające. Rezerwuarowe stanowią rezerwuar leku w postaci aerozolu dla pacjentów, którzy nie potrafią skoordynować wdechu (a więc także dla dzieci), ważne jest jednak aby inhalacja nastąpiła w ciągu 30 sekund. Przystawki przedłużające poprawiają charakterystykę aerozolu, eliminując duże cząsteczki osadzające się w jamie ustnej i gardle, oraz dużych oskrzelach, gdzie nie mają działania terapeutycznego, a jedynie mogą być przyczyną objawów ubocznych leczenia. Wobec tych faktów należałoby się zastanowić, czy nie należałoby stosować ich obligatoryjnie u wszystkich pacjentów. Niestety ich wadą jest rozmiar i krępujące zastosowanie w miejscach publicznych, a przecież pacjenci z astmą to często ludzie młodzi i aktywni. Pewnym rozwiązaniem problemu zgrania wdechu w przypadku inhalatorów ciśnieniowych jest zastosowanie nowoczesnych inhalatorów aktywowanych wdechem. Dawka leku jest uwalniana gdy pacjent wykonuje wdech, lub inhalatorów soft mist.

W przypadku stosowania aerozolów proszkowych pacjent musi wygenerować odpowiednio duży przepływ wdechowy, który powinien wynosić od 30-90 l/min w zależności od stosowanego inhalatora i choć nie ma tu problemu z zgraniem wdechu, to inhalatory te nie mogą być użyte u wszystkich pacjentów właśnie z tego powodu, że nie wszyscy pacjenci są w stanie wygenerować taki przepływ wdechowy.

Wśród objawów niepożądanych, które występują po zastosowaniu aerozoloterapii, najczęściej obserwuje się: chrypkę, zaburzenia fonacji i grzybicę gardła czy jamy ustnej. Trzeba podkreślić, że objawy te obserwuje się rzadko. Ważne jest by pacjent po wykonaniu inhalacji, szczególnie preparatem glikokortykosterydowym, przepłukał jamę ustną wodą, by usunąć pozostałe cząstki leku.

Ważna jest odpowiednia technika inhalacji. Zarówno w przypadku inhalatorów ciśnieniowych jak i proszkowych należy wykonać szybki, ale nie gwałtowny, głęboki wdech, który należy zatrzymać na szczycie wdechu na 3-5 sekund (policzyć do 5) i wykonać spokojny wydech. Wykonując w ten sposób inhalację poprawiamy znacząco depozycję leku w oskrzelach, gdyż możliwa jest lepsza sedymentacja (osadzanie) leku w oskrzelach. Badania wskazują również, że dodatkowo depozycję leku można poprawić zamykając nozdrza specjalnym klipsem w czasie wykonywania wdechu.

Godną polecenia jest również aerozoloterapia prowadzona przy pomocy nebulizatorów pneumatycznych, czyli urządzeń wytwarzających odpowiednie ciśnienie gazu (powietrza), które w zderzeniu z roztworem leku wytwarza aerozol, który inhalujemy przy pomocy maski albo ustnika. W ten sposób można podawać wiele leków, od rozkurczających oskrzela, przez glikortykosterydy, do wielu innych stosowanych w terapii astmy. Można również prowadzić nawilżanie dróg oddechowych roztworami soli fizjologicznej. Nebulizacja zwykle trwa około 5-10 minut, nie wymaga zgrania oddechu. Ważne by stosując glikokortykosterydy tą metodą, nie stosować o ile to możliwe maski twarzowej. Aerozoloterapia prowadzona przy pomocy nebulizatorów pneumatycznych jest często stosowana do przerywania napadów astmy.