Alergia pokarmowa

Home / Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa

Jest to obiektywnie powtarzalna, nieprawidłowa, immunologicznie uwarunkowana reakcja organizmu po spożyciu produktu żywnościowego w dawkach dobrze tolerowanych przez osoby zdrowe. Nie każde nieprawidłowe objawy, które wystąpiły po spożyciu produktu żywnościowego są spowodowane alergią. Objawy takie mogą być spowodowane związkami biologiczni czynnymi zawartymi w pokarmach (np.: aminy biogenne w mięsie niektórych ryb), związkami o działaniu toksycznym zawartymi w pokarmach, zaburzeniami enzymatycznymi w organizmie pacjenta.

Objawy kliniczne alergii pokarmowej są bardzo różnorodne i wynikają z faktu, że alergia pokarmowa może manifestować się praktycznie wszystkimi chorobami alergicznymi, gdyż jej patogeneza jest bardzo złożona i biorą w niej udział zarówno mechanizmy związane z przeciwciałami klasy IgE, jak i mechanizmami odpowiedzi komórkowej. Jeśli w patomechanizmie biorą udział tylko reakcje IgE zależne to alergia pokarmowa może objawiać się: Zespołem anafilaksji jamy ustnej (OAS), Pokrzywką, Obrzękiem Quinck`ego, Raszem alergicznym, Anafilaktyczną reakcją żołądkowo-jelitową, Nieżytem nosa i spojówek, Skurczem oskrzeli, a także Wstrząsem anafilaktycznym. Jeśli w patomechanizmie biorą udział tylko mechanizmy odpowiedzi komórkowej, wówczas alergia pokarmowa może manifestować się zapaleniem jelita cienkiego i okrężnicy. Jeżeli patomechanizm jest złożony, zarówno IgE zależny jak i komórkowy to alergia pokarmowa objawia się: Atopowym zapaleniem skóry, Eozynofilowym zapaleniem przełyku, żołądka, jelit, Astmą oskrzelową. Objawy alergii pokarmowej mają często niezwykle burzliwy przebieg spowodowany faktem, że organizm pacjenta zostaje zwykle obciążony znacznie większą dawka uczulającego alergenu niż to ma miejsce w przypadku alergii wziewnych. Dodatkowym problemem i niebezpieczeństwem jest występowanie ukrytych alergenów pokarmowych, których istnienia w potrawie pacjent nawet się nie domyśla. Mogą one tam się znajdować jako przypadkowe domieszki powstałe w procesie technologicznego przygotowania (orzeszki ziemne w czekoladzie), lub jako dodatki smakowe, składniki potraw o złożonym składzie.

Zespół anafilaksji jamy ustnej jest to zespół objawów klinicznych ze strony jamy ustnej i krtani, rzadziej sąsiednich narządów, występujących po spożyciu uczulających pokarmów. W krótkim okresie po spożyciu uczulających pokarmów występują: świąd w jamie ustnej, zaburzenia połykania, obrzęk warg, języka, podniebienia i gardła, zwężenie drożności krtani, świąd uszu. Jest formą alergii kontaktowej w której miejscowy kontakt uczulającego pokarmu w jamie ustnej z swoistymi przeciwciałami klasy IgE związanymi z mastocytami powoduje ich aktywację. Objawy w większości przypadków są krótkotrwałe. Szacuje się że OAS po spożyciu świeżych owoców i /lub warzyw występuje u około 40% dorosłych z uczuleniem na sezonowe alergeny powietrznopochodne.

Rozpoznanie alergii pokarmowej stawia się na podstawie objawów klinicznych i wykazania związku przyczynowo-skutkowego ze spożyciem określonego alergenu pokarmowego, oraz wykazania, że obserwowana reakcja ma mechanizm immunologiczny (IgE zależny, lub komórkowy) W diagnostyce alergii pokarmowej napotyka się wiele problemów i trudności związanych z jednej strony z naturą alergenów pokarmowych, a z drugiej strony z reaktywnością i różnymi stanami patologicznymi w organizmie pacjenta. Zwykle spożywamy posiłki będące mieszaniną wielu alergenów pokarmowych. Niektóre stanowią domieszkę, inne są zamaskowane. Potrawy poddawane są obróbce termicznej przed przygotowaniem, a w organizmie pacjenta są poddawane działaniu enzymów proteolitycznych i kwasu solnego. Wszystkie te czynniki wpływają na alergenowość (zdolność wywoływania reakcji immunologicznej) alergenów. Jedne pomimo takiej obróbki zachowują swoje właściwości uczulające, inne nie. Jedne wywołują reakcję spożywane tylko w postaci surowej, a inne zarówno w postaci surowej jak i gotowanej. Właściwości alergenów pokarmowych, krzyżowość reakcji z innymi alergenami, nie tylko pokarmowymi, również wpływają na manifestację kliniczną alergii pokarmowej i możliwość wywoływania reakcji ze strony organizmu pacjenta. Wszystko to sprawia że diagnostyka alergii pokarmowych jest bardzo złożona, czasochłonna, wymagająca zaangażowania zarówno lekarza jak i samego pacjenta. Pomocne w tym procesie są dzienniczek dietetyczny i różne próby prowokacyjne, oraz testy diagnostyczne skórne, naskórkowe i immunologiczne (patrz zakładka diagnostyka).