Pokrzywka

Jest to choroba skóry o charakterze swędzącej wysypki bąblowo-rumieniowej o charakterystycznej morfologii bąbla pokrzywkowego. Choroba objawia się występowaniem typowych, swędzących bąbli pokrzywkowych na podłożu rumieniowym. Typowy bąbel pokrzywkowy jest swędzący, czasem dodatkowo piekący lub bolesny, koloru porcelanowatobiałego lub różowego, dobrze odgraniczony o nieco nieregularnym kształcie, choć może być okrągły lub owalny, otoczony przez rumień, wyniosły ponad powierzchnię skóry, szybko powstający w ciągu kilku minut i ustępujący zwykle w ciągu 24 godzin. W tym czasie często ma tendencję do zmiany kształtu, może zlewać się z innymi bąblami i zajmować różną powierzchnię ciała. W miejscu po ustępującym bąblu może pojawiać się nowy o innym kształcie. Czasem bąble nieco różnią się od opisanych typowych. Mogą wówczas mieć barwę ciemno czerwoną, lub fioletową i utrzymywać się dłużej niż 24 godziny (pokrzywka spowodowana zapaleniem naczyń. W pokrzywce cholinergicznej bąble mogą być małe, 1-3 mm z szerokim rumieniem, a w pokrzywce spowodowanej powysiłkową reakcja anafilaktyczną mogą być duże jasnoróżowe z rumieniem wokół. Zwykle wysiewy bąbli pokrzywkowych są poprzedzielane różnej długości (od kilku godzin do kilku dni) okresami wyciszenia objawów choroby (nie pojawiają się nowe bąble, a już istniejące zanikają). Pokrzywce niejednokrotnie towarzyszy obrzęk naczynioruchowy. Choroba ma wyjątkowo przykry przebieg dla pacjenta z powodu silnego świądu, wyglądu zmian na skórze i nieprzewidywalności wystąpienia kolejnego wysiewu.

Pokrzywki można podzielić ze względu na czas trwania na: pokrzywki ostre (trwa poniżej 6 tygodni) i pokrzywki przewlekłe (trwają powyżej 6 tygodni). Drugi podział pokrzywek opiera się na przyczynach ich powstawania i wyróżnia się: Pokrzywki fizykalne: z wzmożonym dermografizmem, z zimna, z ucisku, wibracyjna, cieplna, słoneczna. Pokrzywki cholinergiczne. Pokrzywki powysiłkowe. Pokrzywki pokarmowe. Pokrzywki polekowe. Pokrzywki kontaktowe. Pokrzywka wywołana przez alergeny wziewne. Pokrzywka po użądleniu/ ukąszeniu przez owady. Pokrzywki w przebiegu zakażeń. Pokrzywka autoimmunologiczna. Pokrzywka posurowicza. Pokrzywka w przebiegu zapalenia naczyń. Pokrzywka w przebiegu chorób nowotworowych. Pokrzywka idiopatyczna – przyczyna pozostaje nieznana.

Rozpoznanie zasadniczo jest proste i opiera się na typowych objawach. Natomiast wiele problemów niejednokrotnie sprawia ustalenie przyczyny pokrzywki, co wymaga wykonania wielu badań diagnostycznych, które często nie przynoszą jednoznacznego rozstrzygnięcia i wówczas rozpoznaje się pokrzywkę idiopatyczną

Mechanizm powstawania pokrzywki polega na uwolnieniu z mastocytów zgromadzonych w nich substancji biologicznie aktywnych, głównie histaminy, powodujących rozszerzenie i wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych, pobudzenia zakończeń nerwowych co powoduje wystąpienie bąbla z towarzyszącym rumieniem i dokuczliwym świądem. Czynniki uwalniające histaminę z mastocytów mogą mieć różny charakter i nie zawsze są to reakcje alergiczne. Jeśli opisana reakcja ma miejsce w powierzchownych warstwach skóry wówczas występuje pokrzywka, a jeśli przebiegają w głębszych warstwach skóry wówczas powstaje obrzęk naczynioruchowy, który może być różnie rozległy i jest bolesny.